Ataki z wykorzystaniem exploitów to ostatnio bardzo popularny temat. Jest to równocześnie jedno z najpoważniejszych zagrożeń czyhających na użytkowników Internetu. Czym są exploity, w jaki sposób działają i co mogą spowodować? Odpowiadamy w poniższym artykule.
Co to jest exploit i gdzie jest wykorzystywany?
Exploity to zagrożenie wykorzystujące istniejące luki bezpieczeństwa różnych programów czy systemów. Exploitem możemy nazwać oprogramowanie, zbiór danych czy sekwencję komend, która umożliwia cyberprzestępcy uzyskanie dostępu do sieci, a w efekcie przejęcie kontroli nad systemem lub kradzież danych. Niejednokrotnie pozwala to także na uruchomienie złośliwego kodu na zainfekowanym urządzeniu. Z tego powodu exploity często bywają częścią ataków wieloskładnikowych – upuszczają one inne malware.
Ataki z wykorzystaniem exploitów dotyczą oprogramowania, systemów operacyjnych, ale także sprzętów czy urządzeń, które mają możliwość pobierania plików. Do najczęstszych celów należą: MS Office, przeglądarki wraz z ich wtyczkami, czy odtwarzacze multimedialne.
Typy exploitów
Istnieją dwie główne klasy exploitów, które są obecnie wykrywane:
- Znane exploity. Czyli takie, które zostały już odkryte przez badaczy. Niezależnie od tego, czy są one spowodowane luką w oprogramowaniu, systemie operacyjnym, czy nawet sprzęcie, programiści mogą tworzyć poprawki, aby załatać dziurę. Łatki te są udostępniane użytkownikom jako aktualizacje zabezpieczeń. Dlatego tak ważne jest, aby aktualizować swoje urządzenia.
- Nieznane exploity – czyli zero day exploit. Jest to atak na lukę, o której wiedzą tylko i wyłącznie hakerzy. Atak taki może trwać tak długo, aż producent nie wyda łatki dotyczącej tej konkretnej podatności.
Klasyfikacja exploitów: zdalny i lokalny
Dodatkowo exploity dzielą się na dwa rodzaje. Pierwszym z nich jest exploit lokalny. Wymaga on wcześniejszego dostępu do atakowanego systemu. Tymczasem exploity zdalne mają możliwość manipulowania urządzeniem bez konieczności uzyskiwania fizycznego dostępu.
Jak działają exploity?
Wiemy już, co to jest exploit i gdzie można go wykorzystywać. Pozostaje jednak pytanie, w jaki sposób działa? Mechanizm działania exploitów możemy w prosty sposób porównać do uchylonych tylnych drzwi w dobrze strzeżonym domu z licznymi zabezpieczeniami antywłamaniowymi. Uchylone drzwi symbolizują właśnie lukę w zabezpieczeniach, która może być wykorzystana poprzez exploity.
Exploit może trafić do użytkownika na dwa sposoby. Może być to odwiedzenie złośliwej witryny lub otwarcie pliku z ukrytym szkodliwym kodem. Najczęściej dzieje się to w konsekwencji otwarcia spamowej lub phishingowej wiadomości. Niestety zazwyczaj ofiary nie są nawet świadome ataku, a dowiadują się w momencie, gdy jest już za późno.
Exploit po dostaniu się do systemu jest w stanie zainstalować i uruchomić na urządzeniu dowolne złośliwe oprogramowanie w celu przejęcia kontroli nad komputerem. Najczęściej są to spyware, adware, trojany lub ransomware.
Do czego wykorzystuje się exploity?
- rozsyłanie spamu z użyciem skrzynki mailowej ofiary;
- przeprowadzanie ataków DDoS z wykorzystaniem zainfekowanych urządzeń;
- usuwanie danych zapisanych na dysku ofiary;
- rejestrowanie naciśnięć klawiszy, czy wykonywanie zrzutów ekranu z pomocą keyloggerów;
- szyfrowanie urządzeń za pomocą oprogramowania ransomware;
- wyświetlanie nachalnych treści reklamowych – funkcja oprogramowania adware;
- wykradanie poufnych informacji, takich jak numery kart płatniczych czy dane logowania;
Exploity – przykłady
Jednym z głośniejszych przykładów wykorzystania exploitów w środowisku naturalnym może być podatność w SMB v3 (znana także jako SMBGhost, CoronaBlue). Luka pozwalała na eskalację uprawnień w Windows 10 a dodatkowo wywoływanie na atakowanym urządzeniu Blue Screen. Przy wykorzystaniu tej podatności cyberprzestępcy byli w stanie rozprzestrzeniać złośliwy kod na inne systemy bez ingerencji użytkownika.
Na blogu pisaliśmy również o aktywnej luce zero-day w popularnej wtyczce WordPress. Luka bezpieczeństwa eskalacji uprawnień umożliwiała nieautoryzowanym atakującym dodanie nowego użytkownika z uprawnieniami administratora, celem całkowitego przejęcia witryny WordPress.
Jak zapobiegać stosowaniu exploitów?
Aby bronić się przed uruchomieniem exploita na swoim komputerze, często wystarczy zachowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa. Najczęściej powtarzane rekomendacje obejmują:
- instalację jedynie legalnego oprogramowania ze sprawdzonych źródeł;
- bieżącą aktualizację systemu operacyjnego i oprogramowania;
- ostrożność wobec załączników z maili;
- stosowanie zasad bezpiecznych haseł;
- korzystanie z programów antywirusowych i firewalli;
- regularne wykonywanie kopii zapasowych;
- stosowanie narzędzi do aktualizacji oprogramowania i zarządzania podatnościami;
- edukację użytkowników!
Jak zwalczać exploity?
Skoro exploity wykorzystują błędy dostawców oprogramowania, w ich gestii leży ich usunięcie. Po stronie użytkownika z kolei leży bieżące aktualizowanie programów i systemów. Z racji tego, że większość ze szkodliwych programów ma podobne wzorce zachowania, skutecznym sposobem na zwalczanie ich są programy używające do wykrywania analizy behawioralnej.
Szukasz optymalnych rozwiązań do zabezpieczenia Twojej firmy? Sprawdź nasze portfolio i skontaktuj się z nami.
Źródło: https://www.netia.pl/pl/blog/exploit-co-to-jest-i-jakie-zagrozenie-sprawia
https://enterthecode.pl/praca-w-it/artykuly/exploit-co-to-jest-zagrozenia-jak-sie-chronic/
Redaktorka Net Complex Blog