W dzisiejszym ciągle zmieniającym się środowisku cyfrowym często trudno rozróżnić, jakie motywacje kierują haktywistami. W tym artykule opiszemy czym jest haktywizm oraz co go odróżnia od cyberprzestępczości.
Czym jest haktywizm?
Haktywizm to połączenie terminów „hack” i „aktywizm”, więc to forma cyfrowego aktywizmu. Działania haktywistów nie mają na celu uzyskania korzyści finansowej. Kierują nimi motywacje polityczne, społeczne i religijne. Dążą do ujawnienia oszustów, nadużyć, chciwości korporacyjnej, naruszeń praw człowieka, sprzeciwiają się cenzurze lub zwracają uwagę na inne niesprawiedliwości społeczne. Haktywiści biorą na cel, m. in. państwa, agencje rządowe, korporacje, miejsca kultu i organizacje terrorystyczne. Metody haktywistów obejmują sygnalizowanie nieprawidłowości, cyberwojnę i niekiedy, nawet terroryzm.
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech dla haktywistów jest wysoce zaawansowany poziom wiedzy technicznej i umiejętności rozwiazywania problemów. IT posiada wiele gałęzi, jednak haktywiści muszą dysponować szerokim zrozumieniem praktycznie każdego aspektu. Ta profesja wymaga od nich umiejętności sprawnego poruszania się po systemach operacyjnych skutecznie i anonimowo, aby uzyskać dostęp do środowisk wirtualnych.
Haktywiści potrzebują też zdolności szybkiej adaptacji i reorientacji w szybko zmieniającym się środowisku. Branża IT rozwija się w błyskawicznym tempie, a luki w zabezpieczeniach, które wcześniej umożliwiły dostęp do sieci lub systemu komputerowego, mogą szybko zostać załatane lub nieaktualne.
Co więcej, cechą odróżniającą haktywistów od hakerów są silne przekonania ideologiczne. Hakerzy mogą często działać z osobistych korzyści lub ciekawości. Haktywistami kieruje promowanie celów społecznych i politycznych, szczególnie w obszarze ochrony słowa, praw człowieka oraz dostępu do informacji.
Jakie metody wykorzystują haktywiści?
Taktyki wykorzystywane przez haktywistów pokrywają się z metodami hakerów, co sprawia, że mimo szczytnych celów działania haktywistów są sprzeczne z prawem. Cele osiągają poprzez, m.in.:
- Ataki typu Denial of Service (DoS): To celowe próby zakłócania operacji korporacyjnych poprzez zalewanie sieci fałszywymi żądaniami. Poczta e-mail, strony internetowe, konta online i inne zasoby uruchomione przez zhakowaną maszynę lub sieć stają się niedostępne dla użytkowników podczas ataku odmowy usługi. Jednak, większość ataków typu DoS nie prowadzi do utraty danych. Można im zapobiec bez płacenia okupu, jednak wymagają one znacznych inwestycji czasu i innych zasobów ze strony zaatakowanej firmy;
- Doxing: Termin wywodzi się z dwóch angielskich słów – docs (dokumenty) oraz compiling/releasing (przetwarzać, upubliczniać). Praktyka ta ma na celu ujawnienie czyichś prywatnych informacji lub dowodów niewłaściwego postępowania. Polega na wyszukiwaniu, zbieraniu, gromadzeniu informacji wrażliwych na temat danej osoby w celu ich dalszego udostępniania w Internecie;
- Kradzież danych: Obejmuje przejęcie cudzych danych, adresu IP lub innych prywatnych informacji i wykorzystywanie ich do własnych celów najczęściej poprzez ataki ransomware.
Działania haktywistów na przykładzie Anonymous
Powstała w 2008 r. grupa haktywistów „Anonymous” (znani też jako Anons) jest już dobrze znana. Ich znakiem rozpoznawczym jest maska Guy’a Fawkesa – historycznego przywódcy spisku prochowego, który 5 listopada 1605 r. przeprowadził nieudany zamach na brytyjski Parlament. Wspomnianą maskę stworzył David Lloyd, ilustrator i współtwórca komiksu V jak Vendetta, który w ten sposób chciał upamiętnić Fawkesa. W 2006 r. ten symbol zyskał na popularności po filmowej ekranizacji komiksu V jak Vendetta.
Początkowo Anoymous postrzegano jako formę rozrywki. Jednak, w 2008 r. zaangażowali się w serię protestów i ataków hakerskich wymierzonych w Kościół Scjentologiczny. Początkowo polegały one na ujawnieniu prywatnych nagrań wideo znanych członków, a następnie ataki DDoS na stronę internetową organizacji.
Anonymous przypisują sobie także zasługi za szereg głośnych operacji haktywistycznych w ostatnich latach, w tym przeciwko wielu znaczącym organizacjom i instytucjom rządowym. W 2010 r. przeprowadzili tzw. „Operację Tunezja”, która miała na celu włamanie się na rządowe strony internetowe, co było wyrazem wsparcia ruchu Arabskiej Wiosny.
Haktywizm a cyberprzestępczość
Haktywiści i cyberterroryści mogą być niekiedy trudni do odróżnienia. Bywa, że zarówno jedni jak i drudzy są silnie powiązani z tożsamością polityczną. Na sposób postrzegania tych dwóch grup wpływa ich cel ataku. Na ogół haktywizm może budzić bardziej pozytywne konotacje, niż cyberprzestępczość głównie utożsamiana z działaniem wbrew prawu i dobru publicznemu.
Redaktorka Net Complex Blog
